Bir cümleği noun clause şeklinde sanki bir isim gibi özne veya olarak veya bazı fiillerin tümleci olarak kullanabiliriz. Böyle cümleler genellikle that ile yapıldığından that-clause diye adlandırılır.Fakat thatden başka yapılar da kullanılabilir.
a.Object
Aşağıdaki örneklerde that cümleciği nesne durumundadır.
- I think (that) it will train tomorrow.
- Can you guarentee (that) shell pay the money back?
- He believed (that) I was right
b. Subject
- That he is too old is obvious.
- That you do a lot of sport makes you healthy.
Bu şekilde özne uzun olduğu için,that cümleciği yerine it özne olarak kullanılıp,cümle sonunda itin yerini tuttuğu cümlecik belirtilebilir.
- It is obvious that he is too old.
- It makes you healthy that you do a lots of sport.
c. Aşağıdaki örneklerde olduğu gibi,bazı sıfatlardan sonra kullanılabilirler.
- Im pleased (that)he often helps me.
- Are you surprised (that)he is very late today?
d. Aşağıdaki örneklerde olduğu gibi,bazı soyut isimlerle kullanılabilirler.
- The fact that the world is round is obvious today.
- I dont like the belief that there are ghosts.
e. that kullanmadan soru kelimesiyle de yapılan cümlecikler özne veya nesne olarak kullanılabilirler.
- I dont know why he is late.
- What you have done doesnt interest me.
- Where he lives is unknown for people.
- A glass of cold water is what I need now.
- What Tom is doing now is(to) sleep.
Burada dikkat edilmesi gereken,bu cümleciklerde soru yapısı değil,düz yapı var.(e.g. I dont know why is he late.değil.)
f. if veya whether kullanarak yapılan cümlecikler de hem özne,hem nesne olarak kullanılabilir.
Nesne:
- I wonder if / whether hes passed the exam. (Sınavı geçip geçmediğini merak ediyorum.)
Özne:
- Whether hes passed exam is still unknown. (Sınavı geçip geçmediğini hala bilinmiyor.)
Veya bu cümlede özne yerine it kullanırsak:
- It is still unknown if / whether hes passed the exam. (Sınavı geçip geçmediğini hala bilinmiyor.)
Whether ile or not ifadesi de kullanılabilir.
- I wonder whether or not hes passed the exam.
- I wonder whether hes passed the exam or not.
1. aggree,arrange,demand,decide,order,recommend,urge,insist,susgest fiillerinden sonra that+özne+should yapısı da kullanılabilir.
- I insisted(that)she should take the money.
- He recommends(that)I should see the doctor.
2. Suprised,sorry,shocked,interesting gibi his belirtilen sıfatlardan ve important,essential gibi sıfatlardan sonra da that + özne + should yapısı da kulanılabilir:
- I was suprised(that)she should finish the school.
- Im sorry(that) he should feel ill.
- It important(that) we should arrive on time.
3. Yukarıdaki ifadelerde çekimsiz fiil de kullanılabilir:
- I insisted (that) she take the money.
- They aggreed (that) I be wrong.
- I was surprised (that) she finish the school.