Tek Eksiğim Kelime
Her gün evden çıkıp bir yerlere gidiyorsun ve akşam yine eve dönüyorsun. Peki, eve döndüğün zaman gün içinde, otobüste, metroda veya sokakta gördüğün kişileri hatırlıyor musun? “O kadar insanı nasıl hatırlayayım?” dediğini duyar gibiyim.
Peki, şöyle bir şey olsaydı. Mesela sen metroda otururken bir kadın yanına gelip, “Utanmaz adam, koskoca kadın yanında ayakta duruyor, sen oturuyorsun,” deseydi hatırlar mıydın? Elbette hatırlardın.
O zaman sıradan bir şekilde karşılaştığın veya bir şekilde gördüğün insanları niye hatırlamıyorsun, biliyor musun? Çünkü bir ilişkin olmadı. Hiçbiriyle iletişim kurmadın. Bu insanları hep tek başına ve anlamsız bir şekilde gördün. Eğer onları seni de etkileyen bir olayla bağlantılı olarak görseydin veya bir şeylerle bağlantı kursaydın mutlaka hatırlıyor olurdun.
Kelime tek başına bir hiçtir!
İlk ve en önemli kural! Kelimeyi asla tek başına öğrenme. Mutlaka bir cümle içinde, bir konunun içinde öğrenmeye çalış. Böylece daha sonra o kelimeyi gördüğünde, daha önceki cümleyi ve konuyu hatırlarsın. Bunun da tek yolu okumaktır. Gazete, dergi, kitap, internetteki beğendiğin siteler vs. Sürekli okuyacaksın.
Eğer bir roman veya hikâye okuyorsan ve her sayfada 10 kere sözlüğe bakıyorsan o kitabı bırak. Seviyene daha uygun bir kitap seç. Çünkü her sayfada on kere sözlük açarsan kendini hikâyenin akışına kaptıramazsın. Yani asıl amacından saparsın. Ama yabancı bir dergide veya web sitesinde ilgini çeken bir makaleyi okuyorsan eğer, her kelimeye bile bakabilirsin. Çünkü bu uzun soluklu bir okuma değildir ve en fazla bir saat içinde bitirebilirsin. Ama okuduğun şey roman veya hikâyeyse mutlaka seviyene uygun olmalı. Aksi halde zevk alamazsın.
Kişisel bir sözlüğün var mı?
Gelelim bilmediğin kelimelerle ilgili ne yapacağına. Bence en etkili yöntem kişisel sözlüğünü oluşturmandır.
Cebine sığabilecek büyüklükte bir defter veya ajanda alacaksın. Ve öğrendiğin her yeni kelimeyi, İngilizce anlamı, Türkçesi ve örnek cümlesiyle birlikte oraya yazacaksın. Ama örnek cümleler sözlükteki cümleler değil, senin okurken karşılaştığın cümleler olacak. Böylece o deftere her baktığında, o kelimeyle nerede karşılaştığını da hatırlayacaksın.
Böylece öğrendiğin kelimeleri her zaman somut olarak görebilecek ve ilerlemeni fark edeceksin. Bir kelime defterin olduğunda kendine şöyle söyleyebilirsin; “Ben bu defterin içinde yazılı olan bütün kelimeleri bilmek zorundayım. Bu kelimeler benim çok sevdiğim, yeni öğrendiğim kelimeler ve bu kelimelerin sayısı gün giderek artıyor. Defter bittiğinde çok iyi bir kelime bilgisine sahip olacağım ve yeni bir deftere geçeceğim.” Bu duygu inan çok güzel. Arada bir defterini başka bir arkadaşına verip sana sorular sormasını isteyebilirsin. Veya kendin kelimelerin anlamlarının olduğu bölümü kapatıp kendini deneyebilirsin ve bilemediğin kelimelere ufak işaretler koyarak sonra tekrar dönersin.
Bu defteri yanından hiç ayırmaman lazım ama… Çünkü sokakta gezersen bile bir dükkân tabelasında İngilizce bir kelime görüp anlamına sözlükten bakabilir ve hemen defterine not edebilirsin. Tabi bu arada bildiğin kelimeleri bu deftere yazmanın hiçbir faydası yok, hatta zararı var. Mutlaka yeni öğrendiğin kelimeleri yazman gerekiyor.
Amacından sapma!
Eğer sözlüğü karıştırıp hoşuna giden kelimeleri bu deftere yazmaya kalkarsan sistem bozulur. Ben bir süreçten bahsediyorum. İngilizce öğrenen birisi olarak bazı alışkanlıklar ediniyor ve bir şeyler okuyorsun. Bu okuma aktivitesi aslında kelime bilgini artırmaktan çok, hedef dilde kaynaklara ulaşabilme ve bundan zevk almakla ilgili. Bu aktiviteyi yaparken de anlamadığın cümleleri anlamlı kılmak için bilmediğin kelimeleri öğrenmek zorundasın. İşte eğer bir paragrafın anlamını çözebilmek için sözlükten baktığın kelimeleri bu deftere geçirirsen bir fayda sağlarsın. İnan bana, defteri her açtığında, yazdığın kelimeleri ne zaman yazdığını, o cümlelerin hangi kitapta veya dergide geçtiğini, konunun ne olduğun hatırlayacaksın. İşte o zaman etkili bir öğrenme gerçekleşir.
Karşılaşma ve öğrenme
İlk kez gördüğün kelimeyle sadece karşılaşmış olursun. Buna öğrenme diyemeyiz. O kelimeyle ancak birçok defalar cümle içinde karşılaşırsan öğrenme sağlanabilir. Yoksa sadece bir kez karşılaştığın bir insan kadar tanırsın kelimeyi.
Kelime kartları hazırlamak demode değildir
Kelime kartları hazırlamak da faydalı bir etkinliktir. Kartın ön yüzüne İngilizce kelimeyi, arka yüzüne de Türkçesini yazarsın ve bir kutunun veya herhangi bir şeyin içine koyarsın. Arada bir çekip kendini denersin. Ama bu sistemi de daha etkili hale getirmek için mutlaka kartlara örnek cümleler eklemek gerekiyor. Kelimelerin resimli olması daha iyi olabilir ama ancak temel kelimeler için bunu yapabilirsin. Yani seviyen arttıkça artık kelimelerin resmedilmesi daha da zorlaşmaya başlıyor.
Piyasada satılan resimli kartlara bak, hepsi temel seviyedeki kelimelerdir. Ama ÜDS, KPDS gibi sınavlara hazırlık amacıyla hazırlanan kelime kartları resimsizdir. Eğer illaki bir kelime kartı seti alıp çalışmak istiyorsan mutlaka örnek cümleli olanlarını tercih et. Yani ön yüzünde İngilizce kelime ve İngilizce örnek cümle yazsın, arkasında da Türkçe anlamı ve örneğin Türkçe anlamı olsun.
Etiketler:
