Kelime öğrenirken insanların yaptıkları en büyük hata kelimeyi tek başına, bağımsız olarak öğrenmeye çalışmalarıdır. Bunun en büyük örneği de sözlük ezberlemek.
Kişi çok zekidir, oturur ezberler. Ona diyecek bir şeyim yok. Ama bunu etkili bir yöntem olarak uluorta tavsiye edersin birçok kişinin vebalini almış olursun. Kelime tek başına öğrenilmez. Mutlaka bağlamıyla birlikte öğrenilmelidir. Yani bir kitabın içinde veya bir filmin içinde… Yoksa kelimeleri bağımsız olarak öğrenmeye çalışırsan kesinlikle hayal kırıklığına uğrarsın.
Ama İngilizce öğrenen herkesin mutlaka bir sözlüğü olmalı elbette.
Piyasada yüzlerce sözlük var. Hangi sözlüğü almalıyım diye soruyorsan iyi dinle.
Alacağın sözlükte kelimenin İngilizce karşılığı, Türkçesi, eş ve zıt anlamlıları ve örnek cümle olursa hangi sözlük olursa olsun fark etmez. Tabi risk almak istemiyorsan, büyük yayınevlerinin hazırladıkları sözlükleri tercih etmelisin.
Sözlük kullanırken de uygulayabileceğin güzel teknikler var tabi. Mesela kitap veya dergi okurken bir kelimeyle karşılaştın ve sözlükten bu kelimeyi buldun. Sözlükte, kelimenin yanına renkli kalemle bir işaret koyarsın. Aynı kelimeye tekrar baktığında başka renkli bir kalemle ikinci bir işaret koyarsın. Yani aynı kelimeye her bakışında farklı bir renk kalemle bir işaret bırakırsın. Daha sonra baktığın herhangi bir kelimenin yanında rengârenk işaretler görürsen en azından kendin, “Ya, ben bu kelimeyi niye öğrenemiyorum, dokuz kere bakmışım?” diye sorgulayabilirsin. Bu şekilde kelimeleri hafızaya alman da daha kolay olur. Ayrıca sözlüğü de daha aktif bir şekilde kullanmış olursun.
Tabi bir de kelimelerin isim, sıfat, zarf gibi dilbilgisi alanını ilgilendiren ayrımlarını da öğrenmen lazım. Her sözlükte bu ayrıntılar veriliyor.
Sakın kelimelerin isim mi, sıfat mı olduğundan bana ne deme? Çünkü kelimeler de aynı insanlar gibi farklı hayatlar yaşarlar. Eğer kelimelerin türlerini bilmezsen doğru olarak kullanman zorlaşır. Bir insan çocukları için bir babadır, işyerindeki insanlar için ciddi bir patrondur, annesi için de hala sevimli bir çocuktur.
Kelimeler de, tıpkı insanlar gibi farklı cümlelerin içinde farklı hayatlar yaşarlar. Bu yüzden öğrendiğin kelimenin isim mi, sıfat mı yoksa fiil mi olduğuna dikkat et. Mesela “water” kelimesi hem su anlamına gelir, hem de sulamak… Eğer kelimenin türüne dikkat edersen, bildiğin kelime sayısını en az ikiyle çarpmış olursun.
Ön ek ve son ekler de çok önemli. Home kelimesini biliyorsundur muhtemelen. Bu kelimenin sonuna –less ekini getirirsen, yani homeless, evsiz demek olur. Bunun da sonuna –ness son ekini getirirsen, yani homelessness, evsizlik anlamına gelir.
Gördüğün gibi bir kelimeden üç kelime türetmiş oldun. Aynı örneği job için de verebiliriz. Jobless işsiz, joblessness işsizlik demektir.
Anlıyorum Ama Konuşamıyorum, e-Beveyn Olmak, Şimdi Gözlerini Açabilirsin kitaplarının yazarı.